Pierwsze polskie wydanie legendarnego eseju, jednego ze zrębów ruchu antykolonialnego, który stał się później ważnym punktem odniesienia dla studiów postkolonialnych na całym świecie. Głównym tematem książki jest analiza dziedzictwa kolonializmu z perspektywy psychologicznej. Fanon skupia się w niej na języku oraz na relacji między czarnym i białym. Odwołując się do świadectw historycznych, literackich, do myśli filozoficznej i do własnego doświadczenia, stawia tezę, że piętno kolonializmu nosi wszelkie znamiona zbiorowej neurozy i że trzeba się zastanowić nad tym, jak uleczyć ten stan. Pokazuje, jak stworzony przez kolonialną represję mechanizm poczucia wyższości i niższości reprodukuje się w świadomych i nieświadomych zachowaniach, postawach i lękach. Zastanawia się też nad tym, jak wyjść z bezustannie nakręcającej się spirali stereotypów i uprzedzeń. Opublikowany w 1952 roku esej nie stracił swej profetycznej mocy i wciąż pozostaje jednym z najważniejszych tekstów poświęconych rasizmowi.
*
Bezkompromisowy
i rewolucyjny, a równocześnie pełen uważności na los jednostki esej
Frantza Fanona wciąż poraża swoją precyzyjnością i trafnością.
Justyna Szklarczyk, "Polityka"
Ponad pół wieku na półce z literaturą walczącą czekało puste miejsce. Oto książka pisana z żarliwością, która do dziś parzy.
Magdalena Nowicka-Franczak, "Tygodnik Powszechny"
Polski
przekład "Czarnej skóry, białych masek" otrzymujemy w chwili szczególnych
napięć społeczno-politycznych w kraju. Przemoc homofobiczna, łamanie
praw kobiet przez rządzących, a także bezczynność rządu w opanowywaniu
drugiej fali pandemii spotkały się z gwałtowanym sprzeciwem niemałej
części obywateli i obywatelek, których w taki czy inny sposób dotknęła
opresja i wykluczenie. W tym kontekście lektura tekstu Fanona może
zyskać jeszcze inny wymiar. Chodziłoby nie tylko o przyjrzenie się
refleksji wybitego teoretyka rasizmu w perspektywie historycznej, lecz
także o potraktowanie jego dzieła jako głosu ciągle aktualnego i inspirującego w kontekście ostatnich wolnościowych zrywów w Polsce.
Agnieszka Więckiewicz, "Mały Format"
